Liệu có 'di dân' sau thảm họa Formosa?

Chuyên gia cảnh báo tình trạng di dân có thể xảy ra nếu đời sống nhân dân tại các khu vực xảy ra thảm họa do Formosa gây nên không được đảm bảo...
 

Đền bù 500 triệu USD chưa phải là xong việc

Một số chuyên gia nhận định, việc tìm ra nguyên nhân, công bố thủ phạm vụ cá chết tại 4 tỉnh Miền trung hồi đầu tháng 4/2016 vừa qua là thành công bước đầu trong cuộc đấu tranh pháp lý, buộc Formosa phải cúi đầu xin lỗi, đồng thời cam kết bồi thường thiệt hại cho người dân...

Bên cạnh đó, việc giải quyết hậu quả sau thảm họa môi trường do Formosa gây ra được coi là vấn đề sống còn đối với ngư dân tại các vùng bị ảnh hưởng...

Tiến sĩ, Luật sư Hoàng Ngọc Giao

Đề cập tới số tiền đền bù 500 triệu USD của Formosa, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, nguyên Tư lệnh Quân khu 4, Đại biểu Quốc hội khóa XIII, XI, X cho rằng, việc Formosa cam kết bồi thường thiệt hại sau thảm họa môi trường chưa tương xứng với những tổn thất về môi trường, kinh tế, mà họ đã gây ra đối với người dân 4 tỉnh miền Trung.

Tướng Thước viện dẫn: “Trong chiến tranh, Mỹ từng rải chất độc hóa học (thực chất là chất diệt cỏ) trong đất liền để phục vụ kế hoạch chiến tranh của họ. Hòa bình lập lại, chúng ta phải mất rất nhiều năm, hao tốn nhiều tiền của mới xử lý được những độc tố tồn dư trong đất".

Từ dẫn chứng đó có thể thấy rằng, việc môi trường biển bị ô nhiễm trên diện tích hàng km2 thì việc xử lý lại càng khó khăn hơn. Chính Formosa phải có trách nhiệm (tài chính, nhân lực) trong việc khắc phục thảm họa môi trường này. Do đó, số tiền Formosa đền bù cho người dân trong thảm họa môi trường là quá nhỏ so với những tổn thất mà họ gây ra với người dân 4 tỉnh miền Trung.

Đồng quan điểm trên, Tiến sĩ, Luật sư Hoàng Ngọc Giao, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách và pháp luật (trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam) phân tích thêm, việc Formosa phải đền bù số tiền 500 triệu USD sau khi gây ra thảm họa môi trường 4 tỉnh miền Trung chưa phải đã kết thúc sự việc.

Ông Trần Nguyên Thành - Chủ tịch Hội đồng quản trị Formosa (áo đen) cùng 6 đại diện khác cúi đầu xin lỗi Chính phủ và nhân dân Việt Nam vì sự cố hải sản chết ở miền Trung. (ảnh: VnExpress.net)

"Vấn đề là phải làm rõ số tiền Formosa bỏ ra đã đủ căn cứ pháp lý để coi là khoản tiền bồi thường hay chưa? Các nội dung liên quan tới khoản bồi thường đó phải được làm rõ để người dân được biết.

Việc này chỉ có thể thực hiện khi có sự tham gia của nhân dân, các tổ chức xã hội trong việc tập hợp thông tin, căn cứ, đưa ra mức bồi thường thỏa đáng.

Trong vụ việc này, Chính phủ được xem là cầu nối giữa các bên trong cuộc đấu tranh pháp lý.

Hay nói cách khác, Chính phủ cùng với nhân dân đứng ra đàm phán với Formosa về khoản tiền bồi thường sau thảm họa”, Tiến sĩ, Luật sư Hoàng Ngọc Giao nhận định.

Cảnh báo di dân

Cũng theo Tiến sĩ, Luật sư Hoàng Ngọc Giao, nếu cơ quan có thẩm quyền không đáp ứng các điều kiện về môi sinh, kinh tế, an sinh xã hội tại các khu vực bị ảnh hưởng bởi thảm họa, rất có thể sẽ xảy ra tình trạng di dân ồ ạt, khó kiểm soát.

"Một thực tế có thể thấy, việc kinh doanh, buôn bán, du lịch... tại các khu vực đã bị ảnh hưởng, thiệt hại bởi thảm họa cá chết đã hiện hữu.

Chúng ta cứ thử hình dung, ngư dân nhiều đời nay sống bằng nghề đi biển, lấy thuyền làm nhà, cá làm thức ăn. Vậy chuyện gì sẽ xảy ra nếu biển tại các khu vực bị ô nhiễm không còn hải sản?

Trong khi các thiết bị, ngư cụ, kinh nghiệm đánh bắt xa bờ của ngư dân còn còn hạn chế? Nếu không đánh bắt cá thì họ sẽ sống bằng gì?

Do đó, nếu chúng ta không đáp ứng đầy đủ các điều kiện về môi sinh, kinh tế cho bà con, không loại trừ sẽ xảy ra tình trạng di dân ồ ạt, khó kiểm soát ở các khu vực này", Tiến sĩ, Luật sư Hoàng Ngọc Giao cho biết.

Vị chuyên gia này nhận định, vấn đề an ninh, quốc phòng có thể bị ảnh hưởng nếu xảy ra hiện tượng di dân xảy ra.

"Nếu ví mỗi ngư dân là một cột mốc bảo vệ chủ quyền thì thử hỏi, việc ngư dân không thể đi biển vì thảm họa môi trường thì vấn đề an ninh, quốc phòng, chủ quyền biển đảo sẽ bị ảnh hưởng như thế nào trong điều kiện hiện nay?

Khi đó, rất có thể kẻ xấu sẽ lợi dụng cơ hội để thực hiện âm mưu bành trướng.

Do đó, vấn đề này không chỉ liên quan tới kinh tế, an sinh xã hội, mà còn có thể ảnh hưởng tới vấn đề an ninh quốc phòng", Tiến sĩ, Luật sư Hoàng Ngọc Giao cảnh báo.

Vấn đề sống còn "hậu Formosa"

Trung tướng Nguyễn Quốc Thước cho rằng, vấn đề đảm bảo kế sinh nhai cho người dân tại vùng có ô nhiễm là vấn đề quan trọng nhất, nhằm mục đích vừa phát triển kinh tế vừa đảm bảo an ninh, quốc phòng.

“Cấp gạo hỗ trợ, đào tạo lao động xuất khẩu cho người dân tại những vùng bị ảnh hưởng chỉ đáp ứng vấn đề an sinh tạm thời. Vấn đề cần quan tâm nhất hiện nay là việc đảm bảo kế sinh nhai lâu dài của người dân tại các khu vực xảy ra thảm họa.

Mặt khác đối với những khu vực có vị trí chiến lược như Bình - Trị - Thiên thì vấn  đề đặt ra là đảm bảo phát triển kinh tế tại những khu vực bị ảnh hưởng phải gắn với gắn với vấn đề an ninh, quốc phòng”, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước nhận định.

Tiến sĩ, Luật sư Hoàng Ngọc Giao kiến nghị nhóm giải pháp nhằm khắc phục thảm họa mội trường này: “Căn cứ vào kết quả điều tra, cơ quan cảnh sát điều tra cần thiết phải ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về thảm họa môi trường do Formosa gây nên.

Chính phủ nên tạo điều kiện cho các tổ chức xã hội, người dân dưới sự hỗ trợ của các luật sư, thực hiện khởi kiện dân sự Formosa để đòi bồi thường. Căn cứ để đòi bồi thường sẽ hỗ trợ cho việc khởi kiện Formosa ra tòa. Số tiền bồi thường đó phải căn cứ vào quyết định của tòa án. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng nên đưa ra mức phạt cụ thể đối với thảm họa môi trường do Formosa gây ra", Tiến sĩ, Luật sư Hoàng Ngọc Giao nêu quan điểm.

Về vấn đề liên quan tới cuộc sống của người dân tại những vùng bị ảnh hưởng bởi thảm họa môi trường, Tiến sĩ, Luật sư Hoàng Ngọc Giao cho rằng, chúng ta cần lập tức lên một kế hoạch hành động khẩn cấp để đánh giá thiệt hại môi trường ở vùng biển bị ảnh hưởng, với sự tham gia của các nhà khoa học, kể cả các nhà khoa học quốc tế.

"Chính phủ cần có chương trình hành động cụ thể, khôi phục biển miền Trung. Đây vấn đề sống còn của ngư dân tại các vùng biển bị ảnh hưởng bởi thảm họa.

Bởi lẽ, nếu chúng ta phục hồi nhanh được môi trường tại các vùng bị ảnh hưởng thì cơ hội làm ăn, sinh sống của bà con mới có thể  được tái lập. Vấn đề này phải gắn với trách nhiệm của Formosa.

Việc chuyển đổi nghề nghiệp cho bà con tại các vùng bị ảnh hưởng cũng cần có kế hoạch và lộ trình thực hiện. Chúng ta cần tính đến phương án thu hút đầu tư, phát triển kinh tế, tạo việc làm cho người dân tại khu vực bị ảnh hưởng bởi thảm họa...", Tiến sĩ Luật sư Hoàng Ngọc Giao đề xuất.

Khuất Nguyên

Ý KIẾN BẠN ĐỌC

tối thiểu 10 chữ tiếng Việt có dấu

Từ khóa:

Formosa

Cá chết miền Trung

Formosa đền bù cá chết Miền Trung

hậu thảm họa Formosa

Chia sẻ:

SỰ KIỆN: TÒA NHÀ DÒM XUỐNG LĂNG BÁC

TIN LIÊN QUAN

• 
  Chuyện thật như đùa: Bộ KH&CN 'không biết' dự án Formosa?
• 
  Thấy gì từ những khoản tiền đền bù hủy hoại môi trường?
• 
  'Sau thảm họa Formosa gây ra: Nhiều vấn đề lớn phải giải quyết'
• 
  Công an Hà Tĩnh truy trách nhiệm sở, ngành vụ Formosa xả thải độc
• 
  Tiên trách kỷ - Hậu trách nhân
• 
  Vì sao cấp phép đầu tư cho Formosa tới 70 năm?

Vụ Formasa: lập lờ đánh lận con đen

Vụ Formasa: lập lờ đánh lận con đen Lữ Giang7/7/2016
Chiều 30.6.2016, ông Mai Tiến Dũng, Bộ trưởng Chủ nhiệm VPCP đã mở cuộc họp báo tại Hà Nội và cho biết kết quả cuộc điều tra vụ cá chết tại bốn tỉnh miền Trung gồm ba điểm chính sau đây: 1.- Đã xác định được nguồn thải lớn nhất tại khu vực Vũng Áng, Hà Tĩnh, chứa các độc tố như Fenol, Xianua, kết hợp với Hidro, tạo thành phức hợp theo dòng hải lưu đến Thừa Thiên - Huế làm hải sản và sinh vật biển chết hàng loạt. 2.- Thủ phạm vụ thải nước có chất độc làm cá chết là Công ty Formosa Hà Tĩnh. 3.- Công ty Formosa đã công khai xin lỗi Chính phủ và nhân dân Việt Nam vì đã để xảy ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và xin bồi thường thiệt hại cho dân và hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, bồi thường phục hồi môi trường biển với tổng số tiền là 11.500 tỉ đồng, tương đương 500 triệu USD. Ngay sau đó, nhiều thắc mắc đã được đưa ra: Căn cứ vào đâu để tính ra số tiền bồi thường 500 triệu USA? Trong số tiền đó, phần dùng để phục hồi môi trường và phần bồi thường cho những người bị thiệt hại là bao nhiêu? Những người có trách nhiệm gồm các viên chức điều khiển Công ty Formosa Hà Tĩnh và các viên chức chính quyền không thực thi đầy đủ nhiệm vụ luật định gây ra thảm họa môi trường, có bị truy tố về hình sự hay không? Với những sai phạm nghiêm trọng như vậy, có thể để cho Công ty Formosa Hà Tĩnh tiếp tục hoạt động ở Việt Nam hay không? BỒI THƯỜNG CÁI GÌ VÀ CHO AI? Bộ trưởng Chủ nhiệm VPCP cho biết số tiền bồi thường 500 triệu USD được chia làm hai loại: Loại một là bồi thường phục hồi môi trường và loại hai là bồi thường cho các cơ quan tại địa phương và tư nhân bị thiệt hại. Có hai vấn đề được đặt ra: Quyền đòi bối thường và việc ấn định số tiền phải bồi thường. Điều 13 của Bộ Luật Dân Sự 2015 có quy định về bồi thường thiệt hại như sau: “Cá nhân, pháp nhân có quyền dân sự bị xâm phạm được bồi thường toàn bộ thiệt hại, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.” 1.- Về quyền đòi bồi thường Theo nguyên tắc của dân luật, chỉ các chủ thể bị thiệt hại mới có tố quyền (action) kiện đòi bồi thường. Do đó: - Chính phủ chỉ có quyền đòi bồi thường về phần phục hồi môi trường và thiệt hại của các cơ quan chính quyền tại địa phương. - Chỉ các cá nhân hay cơ sở kinh doanh bị thiệt hại hay luật sư đại diện cho họ mới có quyền thương thảo hay kiện bên gây thiệt hại để đòi bồi thường cho các thiệt hại của họ. Khi chính phủ tự động đứng ra thương thảo và thỏa thuận về số tiễn bồi thường cho tư nhân và các cơ sở kinh doanh bị thiệt hại, chính phủ đã lạm quyền và những người bị thiệt hại có quyền không công nhận kết quả đó. 2.- Về việc ấn định số tiền bồi thường Số tiền bồi thường phải được ấn định căn cứ vào sự thiệt hại thật sự đã gây ra. Đây không phải là tiền cứu trợ hay tiền trợ cấp nên chính phủ và Công ty Formosa không thể đồng thỏa thuận về số tiền này. Việc chính phủ và Công ty Formosa tự ý định số tiền bồi thường trong vụ này là 500 USD là không phù hợp với luật pháp và thực tế: - Về thiệt hại môi trường: Cứ xem vụ tràn dầu ở vịnh Mexico thì biết. Giàn khoan dầu Macondo Prospect trên vịnh Mexico bị nổ ngày 2.4.2010 làm dầu tràn ra khoảng 180.000 km2. Công ty BP phải bỏ ra 54 tỷ USD để bồi thường, đóng tiền phạt và phục hồi môi trường trong 6 năm. Trong vụ 4 tỉnh miền Trung, ngoài việc tẩy xóa độc chất, còn phải cấy lại các tầng san hô và rong biển dưới đáy biển nên thời gian sẽ kéo dài không dưới 10 năm. - Về thiệt hại của tư nhân và các cơ sở kinh doanh: Khi nguyên đơn chưa đưa các tài liệu chứng minh sự thiệt hại của họ, chính phủ và Công ty Formosa căn cứ vào đâu để ấn định số tiền bồi thường? Trong vụ tràn dầu ở Mexico, Công ty BP đã phải trả cho hơn 220.000 cá nhân và cơ sở thương mại $6.2 tỷ USD. Kiểm ra sơ khởi cho biết Việt Nam có 263.000 người bị thiệt hại. Không lẽ Công ty Formosa bồi thường tất cả chỉ có 500 triệu USD thôi sao? 3.- Vấn đề đi kiện Công ty Formosa Mặc dầu đã có sự thỏa thỏa giữa chính phủ và Công ty Formosa, những người bị thiệt hại vẫn có quyền không chấp nhận sự thỏa thuận đó và làm đơn khởi tố trước tòa án địa phương. Điều quan trọng là phải chứng minh sự thiệt hại thật sự của mình do vụ cá chết gây ra. Nhưng đi kiện ở Việt Nam không phải là dễ, vì các cơ quan tư pháp được thiết lập hiện nay ở Việt Nam, ngoài khả năng pháp lý còn rất yếu kém, họ còn phải thi hành chỉ thị của Đảng Ủy hay dựa theo “phong bì”, nên việc đòi hỏi tòa án phải thi hành công lý không phải là chuyện dễ dàng. Do đó, đối với các vụ án có liên hệ đến chính sách hay chính trị, đơn khởi tố luôn phải có áp lực của công luận đi theo. Image result for Hình ảnh Biểu tình chống cá chết Các cơ quan truyền thông và các phong trào đấu tranh đòi làm sạch môi trường, nhất là ở Hà Tĩnh, phải đấu tranh liên tục, đánh thẳng vào Công ty Formosa, nhất là đánh vào cơ sở hoạt động chính của công ty này tại Hà Tĩnh, mới có kết quả. Không làm như thế thì chỉ là kiện củ khoai mà thôi. CÓ TRUY TỐ VỀ HÌNH SỰ KHÔNG? Trong cuộc họp báo chiều 2.6.2016, Bộ trưởng Thông tin Truyền thông Trương Minh Tuấn nhấn mạnh rằng việc xác định nguyên nhân cá chết còn liên quan tới xác định thủ phạm gây ra nguyên nhân đó. Theo ông, ngoài bằng chứng khoa học còn phải điều tra đầy đủ chứng cứ vi phạm pháp luật, nhất là pháp luật về môi trường. Trong cuộc họp báo hôm ngày 30.6.2016, phóng viên báo Tiền Phong có hỏi ông Mai Tấn Dũng, Bộ Trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ: - Trong vụ việc này, VN có xử lý hình sự Formosa không? Ông Mai Tiến Dũng,: - Thái độ của lãnh đạo Đảng nhà nước VN là kiên quyết. Tuy nhiên, Formosa đã nhận lỗi, đưa ra 5 cam kết. Vì vậy, người VN chúng tôi có câu "đánh kẻ chạy đi chứ không đánh kẻ chạy lại". Việc đưa vụ án ra khởi tố không, VN sẽ cân nhắc. Còn ông Trương Minh Tuấn, Bộ trưởng Bộ Thông tin lại nói: - Việc khởi tố hay không sẽ phụ thuộc vào cơ quan tư pháp, Chính phủ không can thiệp. Như vậy là ông Mai Tiến Dũng muốn tha còn ông Trương Minh Tuấn bán cái, tuy ở Việt Nam tư pháp và hành pháp là một. Các điều 183, 184 và 188 của Bộ Luật Hình Sự có quy định các tội gây ô nhiễm nguồn nước, gây ô nhiễm đất và huỷ hoại nguồn lợi thuỷ sản, mỗi tội có thể bị phạt tới 5 năm tù, chưa kể phạt tiền. Tại sao chính phủ lại tuyên bố “đánh kẻ chạy đi chứ không đánh kẻ chạy lại"? Theo nguyên tắc phân quyền, cơ quan hành pháp (chính phủ) không có quyền phạt hay tha các tội phạm hình sự. Quyền phạt hay tha là quyền của tòa án, dựa theo sự quy định của luật pháp. 1.- Quyền miễn tội Điều 25, đoạn 2, của Bộ Luật Hình Sư có quy định: “Trong trường hợp trước khi hành vi phạm tội bị phát giác, người phạm tội đã tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm, cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất hậu quả của tội phạm, thì cũng có thể được miễn trách nhiệm hình sự.” Công ty Formosa Hà Tĩnh đã không hề làm như vậy, trái lại còn cải chày cải cối, gây khó khăn cho cuộc điều tra: Trong thông cáo ra hôm 26.4.2016, Công ty Formosa tuyên bố: “Cho tới hiện tại thì không có bất cứ bằng chứng nào chứng tỏ sự liên can của chúng tôi đối với sự việc tôm cá chết hàng loạt trong thời gian gần đây.” Công ty nói thêm: "Hệ thống xử lý nước thải được thiết kế để tự động giám sát 24/24, các số liệu của nước thải đều thấp hơn tiêu chuẩn của nhà nước cho phép." Công ty "hy vọng chính phủ Việt Nam và các bộ ngành có liên quan điều tra tìm ra nguyên nhân đích thực, giải đáp thắc mắc" của xã hội. Do đó, cơ quan tư pháp cũng không thể miễn tội cho công ty Formosa được, trừ trường hợp xử theo theo chỉ thị của Bộ Chính Trị hay theo Phong Bì lớn. 2.- Tội phạm của các nhân viên công quyền: Các điều 281, 282, 283 và 285 của Bộ Hình Luật có quy định các tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ; tôi lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi, và tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Các tội này đều có thể bị phạt tới 5 năm tù và phạt tiền. Do đó, trướcc tiên, ba tên Võ Kim Cự, Hoàng Trung Hải và Nguyễn Tấn Dũng phải bị điều tra và truy tố ngay. CÓ ĐÔI LỜI XIN “TÂM TƯ” Trước khi chấm dứt bài này, chúng tôi xin có đôi lời với ông Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ Chu Ngọc Anh. Trong cuộc họp báo chiều 30.6.2016, ông có phát biểu: “Có khó khăn trong xác định nguyên nhân, là tìm kiếm dấu vết ngay tại thực địa, đáy biển, phân tích, HỒI TỐ điều kiện thực địa ban đầu.” Ông làm tới Bộ Trưởng rồi mà không biết HỒI TỐ là gì sao? Chữ Hồi Tố là tiếng người Tàu dùng để dịch chữ Rétroactife trong tiếng Pháp hay Retroactive trong tiếng Anh và ta phiên âm ra, đó là một Tĩnh Từ, không phải là một động từ, có nghĩa là có hiệu lực đối với quá khứ. Thí dụ “Retroactive Law” được dịch là Luật có hiệu lực hồi tố, tức luật có hiệu lực đối với quá khứ. Chữ “Hồi tố” mà ông dùng ở trên phải được thay thế bằng động từ PHỤC HỒI hay PHỤC CHẾ, tiếng Pháp là Restaurer, còn tiếng Anh là Restore, chớ không thể dùng tỉnh từ “Hồi tố” được. Khi một người bình dân, một cán bộ hay một tướng lãnh ít học, không phân biệt được danh từ, tĩnh từ với động từ nên đã nói Tôi “ấn tượng” (impression – một danh từ - có nghĩa là những gì in vào tâm trí ta) hay Tôi “tâm tư” (inmost hay feelings – một danh từ - có nghĩa là những điều lo nghĩ trong lòng)… thì cũng có thể bỏ qua được, nhưng một người có học cao như ông mà dùng tĩnh từ hay danh từ thay động từ thì không chấp nhận được. Trong tuần tới, chúng tôi sẽ nói về chuyện các công ty Đài Loan đang dùng Phong Bì để đưa RÁC từ Trung Quốc qua Việt Nam. Đây là một vấn đề rất nghiêm trọng. Ngày 7.7.2016 Lữ Giang

See Also

7/7/2016	Đóng Formosa hà tĩnh để giúp dân, cứu biển	Phạm Trần
7/1/2016	Một nhà nước bất tài, bất tín và hoang tưởng	D.L.V
7/1/2016	Kết quả của một tội ác đã được bao che	Quê Hương
6/30/2016	Họp báo công bố nguyên nhân cá chết: Đổ lỗi cho Formosa, chửi bới “thế lực thù địch”	CTV Danlambao
6/30/2016	Formosa nhận lỗi, đảng nhận tiền, nhân dân nhận thảm họa	Người Quan Sát / Danlambao
5/14/2016	Vừa gian ác tham lam lại vừa ngu	Linh Tiến Khải - Radio Vatican
5/13/2016	Chuyện xảy ra ngày xuống đường 08/05/2016	Linh mục Giuse Nguyễn Văn Toản, CSsR.
5/12/2016	Mấy suy nghĩ quanh thông báo 'cá chết' của HĐGMVN	Alf Hoàng Gia Bảo
8/28/2003	Đại công ty Formosa Plastics Group đầu tư thêm 212 triệu đôla	Trần Yên Bình

AI ĐƯA RA CON SỐ NÀY?

AI ĐƯA RA CON SỐ NÀY?

 

Bảng tin

Trang Tran với Nguyễn Khoán và 46 người khác.

5 Tháng 7 lúc 8:37 · 

Trong sự kiện Formosa Hà Tĩnh công khai nhận tội làm hủy diệt môi trường biển miền Trung hôm 30/06/2016 vừa rồi, điều làm tất cả mọi người dân Việt đánh dấu hỏi nhiều nhất là: cơ sở nào cho con số bồi thường 500 triệu đô la Mỹ? Nó từ đâu ra? Trong phạm vi bài này, tôi sẽ thử lý giải câu hỏi trên.

AI ĐƯA RA CON SỐ NÀY?

Thật ra tôi tin ông Hà chỉ nói bừa chơi vậy thôi chứ ông ta hiện không có một cơ sở nào, một dữ liệu nào đáng tin cậy để giải thích cho con số 500 triệu đô kia. Có ba lý do cơ bản làm tôi tin như vậy.

Một, chính con số tròn trĩnh tới mức không thể tin nổi, 500 triệu đô, đã nói lên điều đó. Nó tròn trĩnh, nó đẹp tới mức phi lý! Tác hại khủng khiếp do sự hủy diệt môi trường mà nhà máy thép Formosa Hà Tĩnh đã gây ra có độ phức tạp quá lớn, bao trùm vô số khía cạnh đời sống, từ sức khỏe tới kinh tế, tâm lý, luật pháp, chính trị, kỹ thuật...nên nó là một bài toán đa biến không bao giờ dẫn tới một đáp số tròn trĩnh 500 triệu như trong sách giáo khoa! Cá nhân tôi ước tính tổng thiệt hại vật chất và tinh thần phải là 690.69 triệu đô la Mỹ, ông Hà ạ!

Hai, nếu việc truy tìm ra nguyên nhân và thủ phạm gây ra hủy diệt môi trường đã là khó, thì việc đánh giá thiệt hại còn khó hơn gấp nhiều lần. Đó là vì tôi đã nói ở trên, nó có độ phức tạp quá lớn do liên quan tới vô số lĩnh vực. Cho nên, nếu mất gần 03 tháng để tìm ra thủ phạm hủy diệt môi trường, thì ước tính phải mất 69 tháng mới có thể đánh giá được tổng thiệt hại. Tuyệt đối không bao giờ có một đánh giá quy thành 500 triệu đô nhanh như chớp mà công chúng đang chứng kiến. Tôi nhận xét nhóm chịu trách nhiệm trong phi vụ đánh giá thiệt hại này rất giống "đội cực nhanh" trong tiểu thuyết "Mảnh đất lắm người nhiều ma".

Ba, bằng chứng rõ ràng nhất chính là cái "hội đồng đánh giá thiệt hại do Formosa gây ra" của chính quyền Hà Tĩnh. Theo bài báo "Hà Tĩnh lập hội đồng đánh giá thiệt hại do Formosa gây ra" (xin xem hình số 01) của vnexpress thì, cuối ngày 30/06/2016 chính quyền Hà Tĩnh mới lập ra hội đồng nêu trên, nghĩa là chỉ sau khi thủ phạm hủy diệt môi trường được công bố! Nghĩa là, hiện thời chính quyền Hà Tĩnh không hề có bất cứ một dữ liệu đáng tin cậy nào về tác hại do Formosa gây ra! Đúng! Hà Tĩnh, nơi đặt nhà máy thép Formosa, nơi chịu ảnh hưởng trực tiếp và nặng nề nhất mà chính quyền tỉnh này còn chưa có đánh giá thiệt hại, thì các cơ quan khác nhà nước khác lấy căn cứ đâu mà xổ ra con số 500 triệu đô? Cho nên, đó là lý do tại sao mà tôi kết luận ông Trần Hồng Hà bộ trưởng tài nguyên môi trường chỉ nói bừa chơi cho vui vậy thôi!

Từ ba lý do trên, tôi kết luận con số 500 triệu đô la Mỹ không phải do phía chính phủ Việt Nam đưa ra. Nghĩa là, nó do phía Formosa Hà Tĩnh đưa ra.

FORMOSA DỰA VÀO ĐÂU ĐỂ CHO RA CON SỐ 500 TRIỆU ĐÔ?

Khi thông tin về số tiền bồi thường 500 triệu đô được công bố, cũng giống như tất cả mọi người, câu hỏi lập tức sinh ra trong đầu tôi là: con số này ở đâu ra? Rồi tự nhiên tôi thấy con số này quen quen! Tôi tìm lại trong dữ liệu của mình, và...

Hồi đầu tháng 05/2016, tôi đi tìm số liệu để trả lời cho câu hỏi sau: "Nếu nhà máy thép Formosa Hà Tĩnh chạy hết công suất 7.5 triệu tấn thì mỗi năm nó phải chi bao nhiêu tiền để xử lý chất thải (rắn/lỏng/khí) theo đúng quy định?" Và sau đây là một ước tính do tôi làm.

Theo Steel Statistical Yearbook 2015 của World Steel Association thì sản lượng thép năm 2014 của Hoa Kỳ là 88.174 triệu tấn. Mặt khác, trong một nghiên cứu tên An International Comparison of Pollution Abatement Waste Management Costs được công bố ngày 06/03/2015 bởi MAPI Foundation (Manufacturers Alliance for Productivity and Innovation) thì ngành thép Hoa Kỳ năm 2014 chi tổng cộng 6.22 tỷ đô la Mỹ cho xử lý chất thải (rắn/lỏng/khí). (xin xem mẫu tài liệu ở hình số 02, Table 4, dòng Iron and Steel). Như vậy, trung bình chi phí xử lý chất thải cho sản xuất thép là 70.54 đô la Mỹ/tấn.

Tiếp theo, với công suất tối đa là 7.5 triệu tấn, và giả định nhà máy thép Formosa Hà Tĩnh tuân theo quy định xử lý chất thải nghiêm ngặt của US EPA (tôi kỳ vọng sắp tới bộ tài nguyên môi trường Việt Nam sẽ xây dựng riêng cho Formosa Hà Tĩnh quy định về xử lý chất thải theo đúng chuẩn US EPA), thì CHI PHÍ TỐI ĐA HÀNG NĂM ĐỂ XỬ LÝ CHẤT THẢI CỦA FORMOSA HÀ TĨNH LÀ 529 TRIỆU ĐÔ LA MỸ.

Đúng vậy! 529 triệu đô là Mỹ mỗi năm! So với con số 500 triệu đô mà Formosa Hà Tĩnh đề nghị bồi thường thì sai số chỉ là 5.8%. Và khi nó nâng công suất lên gấp đôi gấp ba như dự kiến thì chi phí tối đa là 1.058 tỷ hay 1.587 tỷ đô la Mỹ mỗi năm.

Cho nên, cá nhân tôi cho rằng đây có thể là cách Formosa Hà Tĩnh đã lấy làm cơ sở để đề nghị với chính phủ Việt Nam con số bồi thường là 500 triệu đô la Mỹ. Họ có thể mưu toan rằng, bằng cách chấp nhận bồi thường để chính thức đi vào hoạt động, họ sẽ thu lại con số 500 triệu đô đã mất bằng cách gian lận xả thải trong những năm tiếp theo, đúng như cái cách họ vừa làm. Với thời hạn đầu tư 70 năm, bỏ đi năm đầu tiên, Formosa Hà Tĩnh còn đúng một con số hấp dẫn là 69 năm để "sắp xếp". Làm một phép tính đơn giản, 69 x 529 triệu đô thì món lợi tối đa mà họ có thể thu được bằng cách gian lận xả thải sẽ là 36.5 tỷ đô la Mỹ. (hay tối đa 73 tỷ, hoặc 109.5 tỷ đô la Mỹ cho công suất lần lượt gấp đôi, gấp ba hiện thời.)

Họ có thể kiếm được món tiền khổng lồ như vậy không? Có thể lắm, nếu người dân Việt Nam chấp nhận số tiền 500 triệu đô la bồi thường kia! Bởi vì khi đó, hàng triệu ngư dân, thương nhân, hay tất cả những ai có nghề nghiệp liên quan tới biển miền Trung đều phải bỏ nghề. Biển miền Trung sẽ chính thức trở thành biển chết vĩnh viễn, và sẽ không còn ai biết tới để tố cáo tội ác hủy diệt môi trường giống như vừa rồi họ đã tố cáo đích danh nhà máy thép Formosa Hà Tĩnh.

KẾT PHẦN 2.

Cá nhân tôi, với tư cách là một người dân Việt, thì tôi không chấp nhận Formosa Hà Tĩnh bồi thường theo cái cách nó đang diễn ra, dù với bất cứ giá tiền nào.

Tôi tha thiết kêu gọi những người công dân Việt Nam có trách nhiệm và đạo đức, dù quý vị đang ở đâu, dù quý vị đang làm gì trong khu vực tư hay trong các cơ quan nhà nước, hãy lên tiếng và hành động, không bao giờ chấp nhận để Formosa Hà Tĩnh dắt mũi chúng ta! Chúng ta không được quyền bán tương lai của con cháu chúng ta, với bất cứ giá nào!

(còn tiếp.)

04/07/2016.

Bài viết của Trần Kiên.

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

Bình luậnChia sẻ

81Cuong Nguyen, Mac Văn Trang và 79 người khác

13 bình luận

4 lượt chia sẻ

Bình luận

Trang Tran Nguyên nhân cá chết?

Bài báo dưới đây viết khá chi tiết về nguyên nhân tại sao nhà máy thép formosa hà tĩnh gây ra thảm họa môi trường miền Trung vừa rồi. Tuy nhiên, trong bài có một chi tiết sai. ( trích "Cụ thể, trong quá trình súc rửa đường ống, Formosa sử dụng lượng lớn axit - yếu tố tạo phức với sắt rất tốt. Lượng nước thải có chứa axit xitric trong quá trình súc rửa không được xử lý riêng mà dẫn thẳng tới trạm xử lý nước công nghiệp." - hết trích). 

Cái sai ở đây là lượng citric acid (axit xitric) nếu được dùng để xúc rửa đường ống sẽ rất ít, không bao giờ là "lượng lớn axit" như báo nói. Và loại acid này thì yếu, thực tế là người ta hàng ngày vẫn nạp vào người một lượng citric acid bằng cách uống các loại nước đóng chai có vị chua như nước ngọt, trà xanh v.v. 

Vậy loại acid nào đã được dùng với số lượng lớn? Là một trong hai loại acid mạnh và rẻ tiền được dùng tại khâu tẩy rửa (pickling) trong ngành thép, đó là HCl (hydrochloric acid, axit clohidric) hoặc H2SO4 (sulfuric acid, axit sunfuric). Một ví dụ. Thép thô tấm/thanh trước khi mạ sẽ được nhúng vào bể acid H2SO4 để tẩy rửa rỉ sét bụi bẩn tạp chất. Phản ứng sẽ là Fe + H2SO4 = FeSO4 + H2. Như vậy nó sẽ tạo ra một lượng lớn FeSO4 (iron 2 sulfate, sắt 2 sunphat). Đó cũng là lý do vì sao đoạn sau của bài báo có nói tới FeSO4. (trích "...và dòng nước thải sinh hóa chứa FeSO4...")

Hồi đầu tháng 05/2016, khi chuyện trò cùng những bằng hữu của mình, tôi có nói rằng tôi nghi ngờ nguyên nhân thảm họa liên quan chủ yếu đến một lượng rất lớn acid mạnh H2SO4 dùng trong khâu pickling khi sản xuất thép đã được xả thẳng ra môi trường không qua xử lý. 

Vì sao? Một. Tôi theo dõi và thấy rằng gần như không có một báo cáo nào về pH của nước biển tại thời điểm cá chết. Và ngay trong bài báo này cũng không hề nói gì về pH của nước biển. Hai. Những hiện tượng bỏng da cá chết, hay ngư dân và thợ lặn bị ngứa khi tiếp xúc với nước biển khả năng cao là do tiếp xúc với acid mạnh (trích từ bài báo này "Lúc này, nhóm phát hiện nhiều mẫu cá chết ngoài tự nhiên có hiện tượng bỏng ở đầu và đuôi, đặc biệt là dính mang, thân và mô bị xung huyết."). Ba. Ảnh vệ tinh xung quanh nhà máy thép formosa hà tĩnh cũng cho thấy những dòng nước màu vàng nhạt, là màu của dung dịch H2SO4 có tạp chất. Bốn. Tôi nhớ một số ngư dân đã mô tả khi kéo lưới lên thì lưới bị tẩy trắng, mà ta biết acid H2SO4 có tác dụng tẩy cực cực mạnh. Năm, vì acid H2SO4 là một hóa chất rất phổ biến và rẻ tiền, nên formosa hoàn toàn có thể mua tại Việt Nam với số lượng rất lớn tùy thích mà không cần phải nhập khẩu! 

Tóm lại, từ năm dấu hiệu vừa nêu, cá nhân tôi nghĩ rằng nguyên nhân chính gây ra thảm họa môi trường miền Trung là do nhà máy thép formosa hà tĩnh đã xả thẳng một lượng lớn acid H2SO4 (dùng trong khâu pickling khi sản xuất thép) ra biển mà không qua xử lý. Và nguyên nhân chính chắc chắn không phải do xúc rửa đường ống, vì lượng acid nếu dùng xúc rửa cũng rất yếu và rất ít nên không thể gây ra thảm họa trên diện rộng như đã xảy ra. 

02/07/2016.

Trần Kiên. 

P/S: 1. Quý vị nào hay uống các đồ uống đóng chai có vị chua như trà xanh, nước ngọt có ga v.v. nên từ bỏ hẳn, bởi trong đó có chứa citric acid là hóa chất tạo vị chua. Nó có liên quan đến vụ citric acid nhiễm chì của một nhãn hiệu trà xanh nổi tiếng tại Việt Nam vừa rồi. 

2. Nguồn bài báo: vnexpress. "Manh mối tìm ra nguyên nhân gây cá chết hàng loạt."

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

9

 · 5 Tháng 7 lúc 8:45

Long Thieu Xin cảm ơn, bài viết hay, nhiều số liệu cụ thể giá trị, mất nhiều thời gian ngh.cứu. Chỉ với 500 triệu USD để dân tộc VN phải gánh chịu nhiều thiệt hại nặng nề ( chuyển đổi nghề, thu hẹp ngư trường, mất chủng loại, sản lượng hải sản đặc thù, các giá trị văn hóa biển...) lâu dài. Đảng ơi, Chính quyền ơi, hãy vì dân !...

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

8

 · 5 Tháng 7 lúc 9:23

Trinh Tran đã trả lời · 4 câu trả lời

Kiên Trần Dạ, xin cảm ơn quý vị ở đây đã khích lệ cho bài viết, và xin được chúc quý vị những điều tốt lành! :)

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

6

 · 5 Tháng 7 lúc 10:53

Trang Tran đã trả lời · 1 câu trả lời

Trang Tran Những ngày này vào những trang báo, những trang FB, quay qua ngoảnh lại đều thấy chữ Formosa to tướng. Đọc giòng tin nào có liên quan đến từ này cũng nghe đầy đau xót và đắng cay. Biển VN đã chết. Một cách bi quan, tôi không tin biển đó có khả năng hồi...Xem thêm

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

7

 · 5 Tháng 7 lúc 10:55

Phan Anh Doan đã trả lời · 5 câu trả lời

Nguyễn Hoàng Long Tôi không cho là Formosa 'dắt mũi' người dân, mà chính quyền CSVN ăn tiền của Formosa để mua chuộc, lôi kéo và đàn áp người dân VN.

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

4

 · 5 Tháng 7 lúc 12:42

Qoang Ngô Vấn đề là ở chỗ nguy cơ tái diễn những việc phá hoại môi trường vẫn luôn hiện hữu

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

2

 · 5 Tháng 7 lúc 13:20

Trang Tran Ông Cự này đã ký và dĩ nhiên nếu ko có cái ông trên thì ông ấy chả dám. Bởi, một dự án to đùng như thế thì cấp tỉnh phải xin ý kiến TƯ. Như các a.c thấy, cấp TW sau khi xem xét thấy sai vẫn ko buộc sửa mà vẫn cho tiếp tục sai.

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

3

 · 5 Tháng 7 lúc 13:29 · Đã chỉnh sửa

Sylong Nguyễn đã trả lời · 9 câu trả lời

Nguyễn Khoán Làm quan liệu được bao nhiêu .... (tức là hỏi lương tháng được lĩnh là bao nhiêu TIỀN)
Vậy thì ta sẽ làm liều một phen .....
Những người mới , cũ thân quen...Xem thêm

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

5

 · 5 Tháng 7 lúc 20:20 · Đã chỉnh sửa

Hoa Binh Trần Nếu tính đúng thì phải có cơ sở tính chứ ko thể "bốc thuốc" như vậy! có cách tính đấy!

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

1

 · 5 Tháng 7 lúc 18:36

Kiên Trần đã trả lời · 1 câu trả lời

Kỳ Trịnh Đã công nhận là thủ phạm gây ra thảm họa đã là thành công vượt bậc của những người có trách nhiệm, cái thành công dễ thấy nhất là họ đã vượt lên chính mình, giờ phút này trở đi mới là lúc người dân đấu tranh pháp lý với sai trái.

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

2

 · 5 Tháng 7 lúc 18:45 · Đã chỉnh sửa

Lan Phuong Tôi chỉ có ý kiến thế này: CP ta nên khởi kiện Formosa. Bắt bồi thường theo luật định. Và HÃY BIẾN KHỎI VIỆT NAM LUÔN VÀ NGAY...!

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

6

 · 5 Tháng 7 lúc 20:16

Cang Xuan đã trả lời · 12 câu trả lời

Trang Tran NỖI ĐAU CỦA NGƯỜI HÀ TịNH 

Tôi với bác đều là dân áo tơi...Xem thêm

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

3

 · 5 Tháng 7 lúc 21:46

Nguyễn Hoàng Long Ngày xưa đi mua bán, không có cân đong đo đếm, nên thường đánh giá bằng cảm quan và kinh nghiệm, rồi ngả giá: "Cái bồ lúa này 4 chục", hay "con heo này 15 đồng"... Kẻ thêm người bớt, vừa ý thì mua, còn không thì "đi chỗ khác chơi". Cái này dân gian gọi...Xem thêm

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

3

 · 5 Tháng 7 lúc 21:55

Trang Tran Chỉ món tiền $500M này thôi đã lắm nhiêu khê. Tuy đã có cam kết, nhưng FSM nó sẽ lần lữa và chính phủ VN lại phải đi đòi

ThíchHiển thị thêm cảm xúc

 · Trả lời · 

1

 · 5 Tháng 7 lúc 22:04