8 cách điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng vô cùng hiệu quả
Thứ Sáu 23-11-2018
Theo thống kê có 90% ca bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cải thiện các triệu chứng bệnh trong vòng 3 tháng mà không cần can thiệp giải phẫu. Vậy người bệnh đã điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng như thế nào, bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp.
Nội dung bao gồm:
I. Kiến thức về bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
A. Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là gì?
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là sự biến đổi về cấu trúc đĩa đệm, do các bao xơ bị rách, khiến nhân nhầy bị thoát ra ngoài và gây chèn ép rễ thần kinh cột sống. Với cấu trúc hơn 33 đốt sống trong cơ thể thì có khoảng 4 đốt sống lưng dễ gặp phải thoát vị đĩa đệm nhất, đặc biệt là hai đốt sống L4, L5.
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là gì?
Đốt sống thắt lưng có tác dụng nâng đỡ và giúp cơ thể vận động linh hoạt theo nhiều hướng khác nhau. Tất nhiên, đây cũng được xem là bộ phận chịu nhiều áp lực và tác động.
B. Những nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm đốt sống thắt lưng
+ Theo một số xác định y khoa, có rất nhiều nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Mà trong đó nguyên nhân của quá trình lão hóa ở người cao tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất. Bởi vì ở giai đoạn này, độ đàn hồi của đĩa đệm đã lão hóa theo thời gian. Bao xơ rách ra cũng là lúc nhân nhầy thoát ra ngoài khiến cấu trúc đĩa đệm không còn ổn định chèn ép lên rễ thần kinh cột sống.
+ Vận động sai tư thế: Khom, cúi người, mang vác quá sức trong thời gian dài khiến cho đĩa đệm bị tổn thương.
+ Mắc các bệnh lý về xương khớp như gai cột sống, thoái hóa cột sống, gù vẹo,…
+ Yếu tố khác: té ngã, va chạm mạnh cũng làm đốt sống lưng bị tổn thương, đặc biệt là đĩa đệm.
C. Triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Triệu chứng của bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng thường có nhiều biểu hiện không rõ ràng và tùy thuộc vào vị trí đau. Do đó, người bệnh có thể dựa vào những triệu chứng nổi bật sau đây để xác định bệnh.
# Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng L4 L5
Thông thường, đốt sống lưng chia thành nhiều đốt khác nhau. L4 L5 là các đốt sống thấp nhất trong cột sống thắt lưng với chức năng chính đó là hỗ trợ các cơ quan trong cơ thể có thể di chuyển được theo nhiều hướng khác nhau. Tuy nhiên, việc di chuyển này không thể bỏ qua các yếu tố kết hợp khác như đĩa đệm, mô, dây thần kinh, khớp,…
Một vài triệu chứng có thể xuất hiện do thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng L4 L5 gây ra như:
Đau dây thần kinh tọa hoặc đau lưng: Người bệnh có thể bị đau dây thần kinh tọahoặc đau lưng do rễ dây thần kinh bị chèn ép khi các đốt sống L4 bị trượt về phía trước trên đốt sống L5. Ngoài ra, các đĩa L4 L5 nằm giữa các đốt sống L5 và L4 có thể bị thoái hóa hoặc thoát vị gây đau nhức vùng lưng và đau dây thần kinh tọa.
Đau dây thần kinh tọa là biểu hiện của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng L4 L5
Đau các dây thần kinh liên quan đến rễ dây thần kinh L4: Hiện tượng này xảy ra khi dây thần kinh đi qua các đoạn đốt sống L4 L5 (rễ dây thần kinh L4) bị chèn ép hoặc ảnh hưởng bởi các protein bất kỳ nào đó bị viêm trong đĩa đệm. Khi các protein này tiếp xúc với dây thần kinh L4 sẽ xảy ra phản ứng và gây đau nhức dọc xuống các dây thần kinh khác.
Tê và nhức ở ngón chân cái: Khi bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng L4 L5, bệnh nhân sẽ có cảm giác tê và đau ở phần mu bàn chân và sau đó lan rộng đến mông. Đặc biệt, ngón chân cái trở nên co cứng khớp và khó gấp duỗi.
# Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng L5 S1
Cột sống thắt lưng L5 S1 được xem là đoạn bản lề của cột sống thắt lưng với vị trí đốt thứ 5 của cột sống và đốt đầu tiên của xương cùng. Cột sống thắt lưng nằm ở vị trí này thường chịu nhiều sức ép của cơ thể khi di chuyển. Do đó, một khi xảy ra hiện tượng đau thoát vị đĩa đệm cột sống lưng L5 S1, người bệnh thường bắt gặp các triệu chứng cơ bản sau:
- Biểu hiện đau nhức ban đầu ở vùng thắt lưng có thể diễn ra một cách đột ngột và hoặc từng cơn.
- Sau đó, cơn đau có thể lan rộng xuống vùng mông và đùi ở hai mặt, trước và sau.
- Đau nhức sẽ giảm dần khi bệnh nhân nghỉ ngơi và tăng lên khi hoạt động.
- Đồng thời, tình trạng đau nhức khiến người bệnh lười vận động trong thời gian dài dẫn đến hiện tượng chân bị teo hoặc bại liệt.
- Trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể gặp phải các biểu hiện như rối loạn bàng quang và rối loạn ruột hoặc rối loạn cảm giác,…
D. Biến chứng của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Khả năng vận động của người bệnh sẽ giảm sút sau một thời gian bệnh khởi phát và tình trạng đó có thể trở nên tồi tệ hơn khi bệnh không được chữa trị đúng lúc và đúng cách.
Biến chứng nguy hiểm của bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng:
# Rối loạn dây thần kinh thực vật
Một trong những biến chứng của bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng đó là rối loạn dây thần kinh thực vật. Người bệnh sẽ có biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, ù tai, có thể giảm thị giác,đau nhức hốc mắt, đau ngực, mặt đỏ, cơ thể nóng lạnh bất thường thậm chí có thể gây hạ huyết áp.
# Rối loạn vận động
Biến chứng của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng đó là rối loạn vận động. Người bệnh có thể bin liệt cả hai chân.
Do rễ dây thần kinh bị chi phối cho nên người bệnh có thể bị bại liệt ở cả hai chân. Một số trường hợp còn gặp phải hội chứng chùm đuôi ngựa như đại tiện và tiểu tiên khó khăn và nặng hơn thì mất kiểm soát.
# Teo cơ, cử động khó khăn
Thông thường các cơn đau do bệnh thoát vị đĩa đệm gây ra thường khiến người bệnh cảm thấy khó chịu và không muốn vận động nhiều. Tình trạng này để lâu sẽ khiến các cơ yếu và teo đi do ít hoạt động.
E. Phương pháp chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống
Trong tất cả các trường hợp thoát vị đĩa đệm, thăm khám và lịch sử về bệnh là tất cả những gì bác sĩ cần để chẩn đoán. Tuy nhiên, để chẩn đoán chính xác bệnh và xem những sợi dây thần kinh nào bị ảnh hưởng, bác sĩ sẽ tiến hành các thủ thuật và biện pháp xét nghiệm sau đây.
# Chụp X – quang
Với phương pháp này, bác sĩ có thể không phát hiện được chính xác bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống nhưng chúng giúp phát hiện các nguyên nhân gây đau ở vùng cột sống như đau do khối u, nhiễm trùng hoặc do gãy xương hay các vấn đền liên quan đến cột sống.
# Chụp cộng hưởng từ (MRI)
Chụp cộng hướng MRI giúp phát sĩ phát hiện bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng một cách chính xác.
Đây là phương pháp giúp chẩn đoán bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng chính xác nhất được bác sĩ áp dụng phổ biến hiện nay. Phương pháp này sử dụng sóng vô tuyến và từ trường với bước sóng mạnh để tạo ra hình ảnh cấu trúc bên trong cơ thể. Với hình ảnh chụp lại giúp bác sĩ có thể quan sát và chẩn đoán vị trí đĩa đệm bị thoát vị và những sợi dây thần kinh bị ảnh hưởng. Ví dụ: vị trí thoát vị đĩa đệm vào lỗ ghép, vị trí thoát vị đĩa đệm vào ống sống,…
# Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan)
Sử dụng máy quét CT với các tia X từ nhiều hướng khác nhau. Sau đó, kết hợp tất cả các tia này lại với nhau để tạo thành một hình ảnh cắt ngang cột sống và cấu trúc xung quanh nó. Dựa vào đó, bác sĩ có thể chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.
II/ Phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Y học hiện đại phát triển là bước tiến khá quan trọng để cho những bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có cơ hội được điều trị bệnh dứt điểm.
1/ Phương pháp nội khoa dùng thuốc chữa thoát vị đĩa đệm cột sống
# Thuốc tây y chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Ở giai đoạn ban đầu, người bệnh thường được các bác sĩ chuyên khoa chỉ định điều trị bằng thuốc, thuốc chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng thường là loại chống viêm non-steroid, chống co cơ, có thể dùng kết hợp corticoid theo đường uống. Ngoài ra còn có các loại thuốc kháng viêm, giảm đau, phương pháp dùng thuốc này có ưu điểm mang lại hiệu quả nhanh chóng.
Tuy nhiên tác dụng phụ của những loại thuốc này có ảnh hưởng rất lớn, có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến gan, thận và đặc biệt là đối với dạ dày. Có không ít những bệnh nhân mắc bệnh viêm loét dạ dày, suy giảm hệ miễn dịch do sử dụng thuốc chữa bệnh xương khớp trong thời gian khá lâu. Do đó cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn trong việc sử dụng thuốc Tây y để điều trị bệnh một cách hợp lý nhất.
# Sử dụng thuốc Đông y chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Theo Đông y, thì thoát vị đĩa đệm là do tính hàn thấp, phong thấp, thấp nhiệt, thận hư, thận dương hư, khí trệ huyết ứ,… Do đó việc điều trị thoát vị đĩa đệm bằng thuốc Đông y không chỉ điều trị triệu chứng đau nhức, khó vận động mà còn đi sâu vào loại bỏ các nguyên căn gây bệnh. Đặc biệt Đông y khá gần gũi và quen thuộc với mọi người nên được rất nhiều người ưa chuộng. Tính năng nổi bật của bài thuốc Đông y là có tác dụng điều trị lâu dài, an toàn, không mang lại tác dụng phụ. Và khuyết điểm lớn nhất chính là không có tác dụng ngay nên nhiều người thường nản và ngưng điều trị giữa chừng.
2/ Phương pháp ngoại khoa điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống lưng
Khi điều trị nội khoa không có kết quả, bệnh nhân thường được chỉ định áp dụng phương pháp điều trị ngoại khoa như châm cứu, vật lý trị liệu,..
# Vật lý trị liệu chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Các phương pháp nhiệt giúp làm giảm nhanh cơn đau do thoát vị gây ra, đồng thời hạn chế co cứng cơ, làm giãn mạch và tăng cường chuyển hóa dinh dưỡng. Hiện nay có một số phương pháp vật lý trị liệu như: điện trị liệu bằng tia hồng ngoại, chườm nóng, ngâm suối bùn nóng, đắp Paraphin,…
- Phương pháp điện trị liệu bằng tia hồng ngoại: sử dụng sóng ngắn để tạo nhiệt nóng sâu bên trong, tăng cường chuyển hóa, chống viêm nhiễm, gây phù nề, giảm đau. Dòng điện xung có tác dụng kích thích thần kinh cơ, giảm đau, dẫn truyền thần kinh đưa thuốc giảm đau vào vùng tổn thương.
Phương pháp điện trị liệu bằng tia hồng ngoại chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
- Laser: giảm đau, tăng cường quá trình chuyển hóa, kháng viêm, tái tạo lại tổ chức.
- Siêu âm: giúp làm mềm các tổ chức tổn thương xơ sợi trong sâu, kháng viêm, giảm đau, tăng cường chuyển hóa, tăng tái tạo tổ chức.
- Kéo giãn cột sống bằng hệ thống kéo giãn kỹ thuật số ( TM300/ ST101 / …): Đây là phương pháp điều trị bệnh sinh thoát vị đĩa đệm , thoái hóa đốt sống căn bản nhất. Bởi vì mục đích của phương pháp này là tạo áp lực âm ngay trong lòng đĩa đệm nhằm giải nén, tạo điều kiện cho nhân nhầy đĩa đệm dịch chuyển về vị trí ban đầu.
Đa số bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống đều điều trị bảo tồn bằng phương pháp vật lý trị liệu phục hồi từ 70-90% sau 6 tuần trị liệu.
# Tác động cột sống bằng phương pháp Chiropractic
Chiropractic là phương pháp y khoa hiện đại của Mỹ với mục đích điều trị các bệnh liên quan đến hệ vận động. Phương pháp này được phát triển ở Mỹ và hiện nay được rất nhiều người bệnh biết đến, là một trong những phương pháp vật lý trị liệu chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng hiệu quả.
Phương pháp Chiropractic là một trong những giải pháp vật lý trị liệu giúp điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Phương pháp này được thực hiện theo các quy trình sau:
- Bước 1: Làm mềm các cơ ở lưng, mông bằng các phương pháp như xoa bóp, nhiệt nóng, điện xung trong thời gian khoảng 15-20 phút.
- Bước 2: Tác động cơ học đả thông phần cột sống bị tắc nghẽn.
- Bước 3: Sắp xếp đoạn cột sống ở khu vực bị tắc nghẽn.
- Bước 4: vận động các cơ bụng, lưng, cột sống, các khớp cột sống, chậu, hông,… Mục đích nới rộng lỗ liên đốt và hồi phục sự cân bằng của khung chậu.
# Chườm nóng:
Là phương pháp giúp làm giảm nhanh triệu chứng đau nhức cấp tính do thoát vị đĩa đệm gây ra. Các bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân cách chườm bằng các nguyên liệu tự nhiên như: ngải cứu, lá lốt, muối biển,…
Bằng cách rang nóng nguyên liệu và dùng túi chườm để chườm tại vị trí đau nhức. Bệnh nhân tại các bệnh viện y học cổ truyền được điều trị bằng phương pháp này là chủ yếu.
# Tiêm phong bế:
Tiêm phong bế là kỹ thuật tiêm thuốc tê và chẩn đoán bệnh một cách chính xác và an toàn nhờ hướng dẫn hình ảnh trợ giúp (C-arm) vào các cấu trúc cột sống khi nghi ngờ cấu trúc này là nguồn gốc gây ra triệu chứng. Đồng thời đánh giá đáp ứng của bệnh nhân xem đó có phải là bệnh lý hay không.
Thuốc tê đi vào cơ thể làm gián đoạn sự dẫn truyền xung động thần kinh có thể hồi phục bằng cách đóng những kênh natri nằm trên màng tế bào thần kinh. Điều này gây ra sự ức chế tính thẩm thấu natri cần thiết cho sự lan truyền điện thế hoạt động.
Tiêm Phong Bế hỗ trợ trị liệu thoát vị đĩa đêm cột sống thắt lưng
Tiêm phong bế giúp chẩn đoán một cấu trúc có một thần kinh chi phối có khả năng phát sinh đau. Có thể thực hiện kiểm tra giả thuyết rằng cấu trúc đích là nguồn gốc đau của bệnh nhân. Vì vậy, tiêm chẩn đoán chính xác là những thủ thuật có tiềm năng để chẩn đoán và điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống an toàn.
Đừng vội nghĩ ngay đến việc phẫu thuật điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống. Bởi vì hiện nay còn có nhiều phương pháp điều trị thoát vị nâng cao hơn, nhưng chất lượng hiệu quả hơn. Bên cạnh đó còn đảm bảo tính chặt chẽ, vững vàng của cột sống, và ít gây ảnh hưởng đến khả năng vận động hơn. Việc phẫu thuật kéo theo tình trạng bệnh nhân phải dùng thuốc trong thời gian dài và rất dễ gây nên tác dụng phụ.
Vì thế người bệnh cần đến trực tiếp các bệnh viện, cơ sở y tế chuyên khoa để được các bác sĩ thăm khám và đưa ra liệu trình điều trị phù hợp, ngăn ngừa các biến chứng không mong muốn có thể xảy ra.
# Bài tập chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Ngoài việc sử dụng thuốc, các bạn có thể sử dụng các liều thuốc thay thế như yoga, massage, châm cứu,… giúp giảm đau lưng và cải thiện chức năng hiệu quả. Sau đây một vài động tác yoga giúp điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, bạn có thể áp dụng ngay tại nhà.
Bài tập 1: Bài tập bắc cầu
Bài tập này có tác dụng tập trung tại lưng và vùng thắt lưng, giúp tăng khả năng đàn hồi của cột sống, giúp chỉnh sửa các chấn thương bên trong đĩa đệm.
Thực hiện như sau:
Người bệnh chỉ cần nằm ngửa, hai tay xuôi theo chân và dùng lòng bàn tay nâng đỡ phần mông, đẩy mông lên cao, tạo thành tư thế giống như hình chiếc cầu. Các bạn giữ nguyên với tư thế này khoảng 15 giây rồi trở về hình dáng ban đầu. Tiếp tục thực hiện khoảng 5 – 6 lần.
Bài tập Rắn hổ mang chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Bài tập 2: Bài tập rắn hổ mang
Bài tập này sẽ giúp tác động sâu vào vùng thắt lưng và kéo dãn dây chằng, giúp các đốt sống lưng hoạt động linh hoạt hơn.
Thực hiện:
Người bệnh nằm sấp, hai tay chống xuống sàn rồi đẩy nửa người trước lên cao tạo thành hình con rắn hổ mang. Giữ tư thế đó trong vòng 20 phút rồi hạ xuống và tiếp tục lặp lại động tác 5 – 6 lần.
# Chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bằng phẫu thuật
Nếu phương pháp điều trị cổ điển không cải thiện được triệu chứng bệnh. Lúc này, bác sĩ sẽ đưa ra biện pháp phẫu thuật. Đây chính là giải pháp cuối cùng là niềm hy vọng người bệnh có thể thoát khỏi bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng để quay trở lại cuộc sống thường ngày.
Một số biện pháp phẫu thuật thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng được bác sĩ chỉ định như sau:
- Phẫu thuật mổ mở
- Phẫu thuật Mini – COD
- Phẫu thuật cắt đĩa sống vi phẫu qua ống banh nội soi
- Phẫu thuật làm cứng cột sống
- Phẫu thuật nội soi lấy khối thoát vị
III/ Hỗ trợ điều trị và phòng bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Bên cạnh việc chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thì người bệnh cũng cần phải hết sức lưu ý một số vấn đề sau đây tránh gây ảnh hưởng đến bệnh.
Bổ sung thêm thực phẩm giàu hàm lượng canxi giúp điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng hiệu quả
Cụ thể như sau:
+ Thay vì cúi xuống để nhấc vật nặng lên thì hãy ngồi xuống và nâng vật lên từ từ.
+ Lao động, làm việc đúng tư thế tránh làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển của đốt sống.
+ Phải hết sức thận trọng khi thay đổi tư thế, không thay đổi tư thế đột ngột.
+ Không nằm nhiều, ngồi nhiều ở 1 tư thế.
+ Không mang vác nặng
+ Kiểm soát cân nặng hợp lý, không để cơ thể tăng cân đột ngột.
+ Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhiều dầu mỡ.
+ Tuyệt đối không sử dụng bia, rượu, chất kích thích trong quá trình điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống.
+ Chú ý thăm khám thường xuyên để hạn chế những biến chứng nghiêm trọng do thoát vị gây ra.
Theo thống kê thì có khoảng 90% trường hợp bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống có thể được điều trị và ngăn chặn biến chứng thành công bằng phương pháp nội khoa kết hợp ngoại khoa. Chỉ những trường hợp điều trị nội khoa không hiệu quả hoặc do tai nạn, chấn thương nghiêm trọng gây liệt do bị tổn thương mạnh đến tủy, rễ thần kinh mới được chỉ định phẫu thuật điều trị.
Để xác định phương pháp điều trị phù hợp, người bệnh nên đến khám để được bác sĩ tư vấn phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cụ thể tùy thuộc vào tình trạng bệnh. Bên cạnh đó cần thực hiện các bài tập nhẹ nhàng kết hợp chế độ ăn uống nghỉ ngơi hợp lý.
Tổng hợp: Minh Tâm-Nhật Hạ
➥ Bạn đừng bỏ qua: Những phương pháp chữa thoát vị đĩa đệm hiệu quả nhất hiện nay
